Weight Weenies: Portretten
Bicycle enthusiast who becomes obsessed with subtracting weight from his bicycle at all costs, including overriding safety concerns and practicality. A Weight Weenie will always replace a 100 gram component with a 99 gram component regardless of all other factors, including cost, durability, and overall design and functionality. Materials that are commonly used in the pursuit of lightness include: aluminum, carbon fiber, composites, and titanium.”
Han den Breeje – De customizer
Starre carbon 29’er hardtail – 8300 gram
Ik loop met Han de Breeje door zijn winkel Bike Customizer op een industrieterrein in Vlaardingen. Han, die deze shop samen met zijn compagnon Hamid runt, noemt zichzelf een specialist in exclusieve fietsen en onderdelen. We lopen langs een schap en stuiten op een getunede SRAM RED- derailleur die geschikt is gemaakt voor mountainbikes. Op de derailleur zit een carbon kooi met carbon wieltjes, wat hem 50 gram lichter maakt dan de standaard productie-uitvoering. De toon van ons interview is gezet.
“We hebben hier uitsluitend exclusieve fietsen en onderdelen. Exclusief betekent, een fiets komt nooit voorgemonteerd uit een doos maar is op maat gemaakt naar het budget en de wens van de klant. Als je bij ons een fiets koopt, is dat een project. We zijn specialist in lichtgewicht frames en onderdelen en om deze reden weten mensen ons ook te vinden. Het begon allemaal als een uit de hand gelopen hobby waarin ik partijen kettingen kocht en weer doorverkocht op Marktplaats, zodat ik mijn eigen kettingen gratis verkreeg. Dit was naast mijn baan in de automatisering, dus was de stap naar een webshop zo’n acht jaar geleden vrij eenvoudig. De webshop maakte een enorme groei door en enthousiaste klanten bleven maar terugkomen. Inmiddels was ik in de positie om mijn vaste baan op te zeggen en drie jaar geleden heb ik met Hamid de fysieke winkel opgericht. Ik heb nooit spijt gehad van deze carrièremove, hoewel het keihard werken is. Mijn werk staat nu dichter bij mezelf en daar word ik gelukkig van.”
“We hebben hier een aantal extreme voorbeelden voor de echte ‘weight weenie’. Neem de lichtste mtb-wielset (voor en achter!) ter wereld, van 887 gram exclusief schijven. Een geveerde voorvork van FRM met 95 millimeter veerweg van net aan 900 gram. Laatst verkochten we een volledig geveerde Tomac van 6,99 kilogram inclusief pedalen in maatje XL, die kwam net onder de magische grens van zeven kilogram.
“Deze 29’er van FRM heb ik nu een half jaartje. Het is een mooi kwaliteitsframe dat tot in de puntjes is afgewerkt. Hij is afgemonteerd met FRM-onderdelen, een XO-groep en trickstuf Cleg-remmen, in mijn ogen de beste remmen ter wereld, maar wel met een prijskaartje van net over de zevenhonderd euro. Natuurlijk is gewicht niet het enige ijkpunt van een onderdeel. Je moet wel zorgen dat de spullen heel blijven en dat je fiets berijdbaar blijft. Het heeft ook geen zin om onze klanten iets te leveren wat stuk gaat, ik wil dat ze terugkomen omdat ze tevreden zijn, niet voor garantie.”
“We hebben nog een racefiets in de planning die moet gaan uitkomen op 4,5 kilogram. Dat is te licht om wedstrijden mee te rijden maar een mooi prestigeproject om de grenzen op te zoeken. Sterk, stabiel, betrouwbaar en berijdbaar, dat is het doel. Dus geen 4,5 kilo die je zo weer weg kan gooien. Mag ook wel met een richtprijs van negen en een half duizend euro…”
Erne Frieke – De professor
Starre titanium 26’er hardtail – 6800 gram
Als Nederland een universitaire opleiding had tot master in de weightweenie-kunde, dan was Ernie Frieke daar hoogleraar geweest. Ernie is bekend van zijn bedrijf Bike Boosting, waarmee hij al jaar en dag customized wielsets bouwt voor menig mountainbiker. Wat veel mensen niet weten is dat de kennis van Ernie veel verder reikt dan wielen alleen.
“Ik ben leraar in de productietechnieken, materiaalkunde en wiskunde. Ook geef ik les in praktijkvakken als draaien en frezen. In 1987 had ik mijn eerste mountainbike en een jaar later reed ik mijn eerste wedstrijd en die won ik. Daarna ben ik in de hoogste klasse gaan fietsen en stond ik vaak op het podium, maar ik was nooit echt de nummer één. Door mijn achtergrond dook ik geheel natuurlijk in de technische werking van een fiets. Ik heb voor verschillende fietsbladen tussen de twee en driehonderd artikelen met een technische aard geschreven. Ik had toentertijd een sponsor, waarvan de wedstrijdfiets elf kilo was. Mijn eigen fiets woog maar zeven kilogram, je snapt het al, ik wilde liever op mijn eigen fiets rijden.”
“De fiets op de foto is een Titanium Seven Sola en op zijn lichtst was hij zeven kilogram, nu zitten er zwaardere banden op, dus dat haalt hij niet meer. Bij elkaar zitten er zo’n vijftig zelfgemaakt titanium en aluminium onderdelen op. Neem bijvoorbeeld de shifters, dat zijn standaard Durace-schakelaars, maar het aluminium heb ik zo gefreesd dat ze van 128 gram naar 86 gram zijn gegaan. De pedalen waren al licht. Verder, ik heb zelf titanium assen ontworpen en per pedaal nog vijf speciale schroefjes gedraaid, waardoor een setje nu neerkomt op 139 gram. De cranks zijn extreem licht, alle beschadigingen zijn er uit gepolijst. Als een oppervlakte glad is dan wordt het sterker omdat de scheur nergens kan beginnen. De echte weight weenie moet zich aan een vijftal basisregels houden en dan kan je elke onderdeel extreem licht maken.”
“Een voorbeeldje, ik heb van een titanium schroefje de binnendiameter teruggedraaid, zodat dat stukje smaller is dan het schroefdraad zelf. De piekspanning komt nu over de volle lengte, waardoor de schroef alleen maar sterker wordt. Schroefjes van 7,5 gram kan je zo terugbrengen tot 1,5 gram zonder in te leveren op prestatie. Een weight weenie is vooral bezig op detailniveau. Alle details tezamen leiden naar hetzelfde doel, een lichte mountainbike. Soms ben je om nog geen twee gram te besparen wel drie uur bezig in de werkplaats.”
“Het aandeel van lichte wielen op een fiets is enorm. Op dit onderdeel valt zoveel te halen, dus met een doordachte keuze maak je hier veel winst. Een wiel moet niet alleen in voorwaartse richting versnellen, ook in een roterende beweging. Waarom eigenlijk iedereen op customized wielen zou moeten rijden? Iemand die de winkel in loopt en zestig kilogram weegt koopt in principe dezelfde 110-spaaks wielen als iemand die negentig kilogram weegt. In het begin is het allemaal prima, maar na een jaar beginnen de problemen. Als je weet hoe zwaar een rijder is en wat zijn rijstijl is kan je spaken of spaaknippels kiezen en zowel de spaakspanning als velgstijfheid bepalen. De verhouding hiertussen, dat is het geheim van de smid, daar zit mijn meerwaarde in en daar kan ik niet teveel over uitweiden. Maar neem van mij aan dat dat een wereld van verschil oplevert. Bij de nieuwe, grotere wielmaten is dit alleen maar belangrijker geworden. Voor mijn business is de overgang goed geweest. Tot een jaar geleden verkocht ik half om half wat betreft 26’er en 29’er, inmiddels is dat toch wel meer de grote wielmaat. Een jaar geleden zijn mijn eerste handgemaakte 27,5’ers al de deur uit gegaan.”
Ninko Doornbos – De strijder
Carbon 29’er XC fully – 8800 gram
Ninko Doornbos (26) staat in het Nederlandse crosscountry-wedstrijdwereldje bekend als de man met de lichte fiets. De keren dat hij bij een wedstrijd uitviel, was het commentaar van zijn mederenners: “Schroef dan ook eens niet van die lichte meuk op je fiets jongen!” Ninko is overtuigd dat een lichte fiets wel echt veel scheelt voor het behalen van prestaties, maar natuurlijk kan je daar ook in doorslaan. Ninko legt uit waarom hij bij zijn wedstrijdfiets van 8,8 kilogram niet tot het gaatje is gegaan.
“Ik mountainbike vanaf mijn tiende en ergens op mijn zeventiende werd het echt mijn sport. Ik ben nu zesentwintig en heb wel eens wat gewonnen bij de amateurs. Ik was in het circuit altijd een beetje de vooruitstrevende van de rijders als het op materiaal aankwam. Ik was één van de eersten met een breed stuur, dat vond iedereen toen maar gevaarlijk, nu heeft iedereen er eentje. Al sinds 2007 reed ik op een 29’er, speciaal geïmporteerd, die waren toen nog niet te koop. Als bijbaantje ging ik werken bij Kivade, een fietsspeciaalzaak bij ons in de buurt. Een collega was toen al veel aan het tunen en die heeft me aangestoken. Ik kreeg een voorliefde voor mooie lichte onderdelen. In 2010 had ik in de aanloop naar het wedstrijdseizoen heel goed getraind en dacht toen van: de winst valt nu alleen nog maar te behalen op mijn fiets. Ik bouwde een Specialized S-Works 29’er op met een Lefty en die combinatie kwam uit op 7,45 kilogram.”
“Bij het bouwen van een fiets begin je met de drie grote onderdelen, frame, wielen, vork. Kies je die goed uit dan kom je op 8,5 kilogram. Wil je lager dan dat? Dan moet je elk detail aanpakken. Zo had ik voor die Lefty een custom carbon stuurbuis laten maken en kwam de totale vork neer op 1270 gram. Ook reed ik altijd op de lichtste, nog zinvolle, band van Schwalbe: de Furious Fred. Dan bestelden we er een stuk of tien via de shop en die hing ik allemaal aan de weegschaal. Onderling verschilden al die Furious Freds nog wel eens twintig gram en je raadt het al, de lichtste zette ik op mijn fiets. Mountainbiken in Nederland is slechts een beetje zand en wortels, dus met die band kwam ik prima uit de voeten.”
“Mijn nieuwe wedstrijdfiets is een Niner Jet 9 RDO. Die heb ik twee maanden geleden gebouwd. Deze is voorzien van teflon binnenkabels, rondom keramische lagers, smalle handvatten, titanium bouten, een superlicht carbon stuur en zadel. Ik rij 1×10 met een carbon kettinggeleider, scheelt weer een shifter en voorderailleur. Meer heb je toch niet nodig in Nederland. Achterop zit een 11-32 cassette in combinatie met een 38-tands blad voor. Er is maar één wedstrijdparcours in Nederland waar ik teruggrijp naar een 11-36 en dat is die in Landgraaf, de klim naast de skibaan duurt net even te lang. Een 11-32 cassette scheelt toch weer 30 tot 35 gram.”
“Of ik soms doorsla? Ik heb mijn lesjes wel geleerd. Ik ben door schade en schande wijs geworden. Op sommige dingen ben ik teruggekomen, omdat ze kapot gingen. Powercord-kabels bijvoorbeeld, die scheuren snel. Het is niet leuk om de helft van je wedstrijd niet meer te kunnen schakelen voor een gewichtsbesparing van vier gram, terwijl je er twee minuten mee verliest. Dat is van den zotte. Of een Schmolke-stuur van 230 euro dat na vijf weken al vol stond met scheuren. Op dat soort onderdelen zit geen garantie.
Onderdelen moeten licht zijn, maar ik wil geen Taiwanese meuk. Vroeger kostte het een euro per gram om je fiets lichter te maken, helaas is die tijd wel voorbij. Grappig genoeg kost deze fiets in zijn totaal een euro per gram, hij is 8,8 kilogram…”
Guus Derckx – De tovenaar
Carbon 26’er Long Travel fully – 1090 gram
Dat er in de crosscountry-discipline een hoop weight weenie’s bestaan, dat mag na de vorige voorbeelden wel duidelijk zijn. Maar aangezien je in het long-travel trail-segment uiteindelijk ook omhoog zult moeten fietsen, heb je ook hier baat bij een lichte bike. Op de Blast in de Ardennen kwamen we Guus Derckx tegen met zijn nogal bijzondere Jekyll.
“Ik val meteen met de deur in huis, deze fiets heeft in totaal zo’n vijf cijfers gekost. Het is een Carbon Cannondale Jekyll met 150 millimeter veerweg. Er zit een switch op het stuur waarmee je in klim-modus kan met maar 90 millimeter achter. De fiets weegt net onder de elf kilogram en dat is erg licht voor een bike met zoveel veerweg. Als je je bedenkt wat deze fiets voor klappen moet kunnen verdragen in ruig terrein, dan maakt dat het gewicht alleen nog maar meer bijzonder.
“Ik noem mezelf de ‘bike wizard’. Ik koop tweedehands high-end fietsen op, demonteer ze en verkoop ze in onderdelen via mijn website. Een soort autosloop maar dan voor knappe mountainbikes. Tweedehands is er in de onderdelenmarkt eigenlijk alleen maar vraag naar de wat duurdere spullen. Je gaat ook geen tweedehands SLX- of X7-derailleur op je fiets schroeven, je wilt altijd een stapje beter. Inmiddels begint mijn site aardig wat bekendheid te krijgen en ik heb laatst zelfs al onderdelen naar Brazilië verzonden.”
“Ik was zelf altijd al bezig met het bouwen van lichte fietsen. Ik had in de schuur een op crosscountry georiënteerde 29’er van acht kilogram en daarnaast een fully, ik merkte dat ik eigenlijk altijd naar de fully greep, omdat die simpelweg veel leuker reed dan die racebak. Toen ik die fully brak tijdens een kleine drop was ik in de markt voor een nieuwe. Ik kwam deze Jekyll voor weinig tegen in Duitsland. De hardtail heb ik vervolgens nooit meer aangeraakt.”
“De fiets rijdt prima in Nederland, mede door het gewicht. Op de shock na is er niets meer origineel aan de fiets. Ik heb hem niet in één keer verbouwd, het was een proces. Ik ben negentig kilogram en voor mij moet een fiets compromisloos licht zijn. Ik moet niet onderweg zijn in de Alpen met onderdelen die ik niet kan vertrouwen. Licht gewicht gaat voor mij hand in hand met functionaliteit. Een verstelbare zadelpen is niet licht maar wel een must. Zelfde als mijn Crankbrother Mallet-pedalen. In plaats van een Envy-stuur had ik ook een Schmolke kunnen monteren, maar die vertrouw ik niet.”
“De Envy AM-wielen zijn wel altijd een gespreksonderwerp. Je ziet ze al op een kilometer afstand, het is net of een Ferrari door de straat komt rijden en iedereen die nakijkt. Mensen die weten wat het is, weten het te waarderen. Samen met Tune-naven weegt de set 1300 gram voor een enduro-setje en ik tikte het voor slechts 2000 euro op de kop. De eerste keer dat ik er op reed had ik wel even een wow-momentje. Niet zozeer in het stuurgedrag, vooral de versnelling is subliem. Het was bijna of ik vanzelf die berg op ging.”
“De Lefty zorgt ook voor een goede gewichtsbesparing en doordat hij een omgekeerd veersysteem heeft, reageert hij heel goed op kleine hobbeltjes, wat komt door een laag ongeveerd gewicht. Dankzij het lage totaalgewicht wordt de fiets speels, het is net een bmx. Je tilt makkelijk het voorwiel op over wortels heen en maakt snel kleine sprongetjes. Ik heb nooit het idee dat ik geen vertrouwen heb, ik ben al een half jaar niet meer op mijn bek gegaan. Of de wegligging beter is dan bij een fiets van veertien kilo? Geen idee, ik heb al heel lang geen zware fiets meer gereden. Overigens, dat carbon zadel haal ik er op lange tochten wel af, daar krijg ik dan pijn in mijn reet van!”
